Liczenie w języku japońskim jest bardzo proste. Jeśli nauczymy się podstawowych liczebników od 1 – 10 to jesteśmy w stanie policzyć nawet do 99 poprzez dodawanie poszczególnych liczb. Na przykład: 12 to będzie 10 + 2 = 十二 – jūni i tak dalej. Później już tylko przyswajamy sobie słówka na 100 (百 – hyaku), 1000 (千 – sen) czy też 10 000 (一万 – ichiman) i rozkładamy liczby na czynniki pierwsze, „sklejając” jakoby ze sobą. Niektóre liczby będą miały podwójne odczytania. Przykladowo, siedem – 七 czytamy jako nana albo shichi, lub dziewięć – 九 jako kyū albo krótkie ku. Czytania te będą występowały symultanicznie w zależności od tego czy, przykładowo, będziemy mówili o konkretnych dniach miesiąca, miesiącach, latach i tak dalej.
I tak, o tyle o ile miesiące czy lata tworzy się w jasny sposób poprzez dodanie do liczebników 月 – gatsu (np. styczeń to 一月 – ichigatsu) bądź 年 — nen (np. drugi rok to 二年 – ninen), tak nazywanie dni miesiąca zawsze przyprawiało o zawroty głowy. Jak to z nimi jest?!
Dlaczego nie mówimy じゅうよんにち tylko じゅうよっか, czyli dni miesiąca po japońsku
Sumując powyższe informacje, logika nakazywałaby połączyć liczby z japońskim słowem na dzień, czyli 日 – nichi i odczytać oba wyrazy razem — bez żadnych kombinacji. A jednak, pierwsze dziesięć dni miesiąca mogą okazać się zagmatwane, ponieważ czytamy je w niestandardowy sposób. Spróbujmy sobie je przypomnieć:
1. 一日 → tsuitachi
2. 二日 → futsuka
3. 三日 → mikka
4. 四日 → yokka
5. 五日 → itsuka
6. 六日 → muika
7. 七日 → nanoka
8. 八日 → yōka
9. 九日 → kokonoka
10. 十日 → tōka
Później robi się już nieco lżej, bo kolejne dni miesiąca odczytujemy poprzez dodanie do liczb 日 – nichi, poza dwoma wyjątkami: czternasty dzień to 十四日 – juyokka oraz dwudziesty dzień to 二十日 – hatsuka. Skąd takie czytania?
Nie ma konkretnego wytłumaczenia, dlaczego czternasty dzień miesiąca czytamy w taki a nie inny sposób. Okazuje się, że nawet wśród Japończyków są „dwie szkoły”: osoby, które czytają じゅうよんにち – jūyonnichi oraz takie, które mówią じゅうよっか – jūyokka. Pierwszy sposób może jedynie kojarzyć się z podstawówką i dziecięcym sposobem wypowiadania się. Mówi się także, że jeszcze za czasów Restauracji Meiji (1868 r.) (kiedy zaczęto tworzyć teorię standardowego języka japońskiego – 標準語 (hyōjungo)), wymowa czternastego dnia została zmieniona. Liczba cztery 四– shi bowiem, ze względu na takie samo odczytanie jak śmierć 死, jest pechowa. A nieszczęścia nie chcielibyśmy przywoływać na dobry początek dnia…
Liczba 20 w Japonii jest dość szczególna: w Japonii pełnoletniość osiągamy właśnie w wieku lat dwudziestu. Urodziny świętujują podczas narodowego święta 成人式 – seijinshiki, czyli święta dojrzałości (jest to jedna z nielicznych okazji, by założyć tradycyjne kimono furisode – z rękawami aż do stóp!). Odczytanie dwudziestego dnia miesiąca wzięło się z połączenia niestandardowych czytań ふつか – futsuka oraz とおか – tōka. Po ich „sklejeniu” powstało krótkie はつか – hatsuka.
