Dlaczego 八百屋 nie ma w sobie znaku na warzywa?

Na tętniących życiem ulicach Japonii można natknąć się na uroczy szyld tradycyjnego japońskiego sklepu warzywnego znanego jako 八百屋 – yaoya. Kiedy podchodzimy bliżej, naszym oczom rzuca się pewien szczegół: w nazwie nie ma znaku kanji oznaczającego warzywa, 野菜 – yasai. Jego brak rodzi pytanie: dlaczego w 八百屋 nie ma warzyw, jeśli je sprzedaje?!

Aby zrozumieć tę językową zagadkę, musimy zagłębić się w historyczne korzenie terminu 八百屋. Wbrew temu, co można by przypuszczać, nazwa ta nie oznacza bezpośrednio sprzedaży warzyw. Jej pochodzenie jest raczej przesiąknięte bogatą historią, która sięga okresu Edo (1603-1868).

Według naukowców i tekstów historycznych uważa się, że słowo 八百屋 wywodzi się z koncepcji 八百 – yaoya jako ogólnego terminu dla szerokiej gamy produktów lub wspólnego dla wielu towarów. W okresie Edo 八百było używane jako potoczne wyrażenie opisujące ogromną liczbę lub szeroki zakres rzeczy. Termin ten wyewoluował z pojęcia 八百万 – yaoyorozu, które oznacza wiele lub miliardy (wcale nie liczby 800 0000 — jak mogłyby sugerować znaki!). Istnieje także wyrażenie八百万の神 – yaoyorozu no kami, które oznacza wszystkich bogów i boginie. To właśnie paralelizm między mnogością bogów i produktów Japończycy mieli na myśli, tworząc słowo yaoya.

Istnieje również inne możliwe wyjaśnienie, że w okresie Edo sklepy sprzedające 青果物 (せいかぶつ – seikabutsu) owoce i warzywa były często nazywane 青屋 – aoya, a z czasem wymowa zmieniła się w やおや– yaoya.

Z biegiem czasu, termin 八百 zaczął być kojarzony z kupcami, którzy sprzedawali różnorodne towary, w tym głownie warzywa. To skojarzenie z różnorodnością i obfitością ugruntowało użycie tego terminu w odniesieniu do sprzedawców jarzyn.

Kanji oznaczające warzywa, 野菜 – yasai nie było początkowo częścią nazwy. Zamiast tego to właśnie 八百zaczął reprezentować rynek, na którym sprzedawano szeroką gamę produktów, w tym głównie warzywa. Wyjaśnia to, dlaczego 八百屋 zaczęło oznaczać sklep warzywny bez faktycznego włączenia znaków oznaczających 野菜 do jego nazwy.

Pomimo braku znaku bezpośrednio oznaczającego warzywa, 八百屋 pozostaje ukochanym i kulturowo znaczącym terminem w Japonii. Uosabia poczucie tradycji, wspólnoty i ponadczasową praktykę kupowania świeżych produktów od lokalnych sprzedawców. Słowo to przywołuje obrazy tętniących życiem targowisk wypełnionych kolorowymi tablicami owoców i warzyw, kuszących przechodniów swoją świeżością i jakością.