化学、科学 — かがく czy かがく?Oto jest pytanie. 

Być może zastanawialiście się po co tym Japończykom tyle alfabetów (czy też: sylabariuszy) — wszak każdy wyraz można swobodnie zapisać znakami hiragany lub katakany. Problemy zaczynają się wtedy, kiedy w języku pojawia się tyle homonimów (czyli wyrazów, które brzmią identycznie), że nie sposób stwierdzić o co nam tak naprawdę chodzi. A język japoński właśnie z takimi się boryka. Jak sobie z tym radzą? 

Skąd się wzięły kanji

Historia kanji sięga V wieku, kiedy chińskie znaki (wraz z sutrami buddyjskimi) po raz pierwszy zawędrowały do Japonii. Wówczas, Japończycy byli niepiśmienni, dlatego znaki kanji szybko zaadoptowane zostały na wyspachWtedy to, postanowiono użyć chińskich ideogramów do zapisywania japońskich słów fonetycznie w oparciu o ich oryginalne brzmienie. 

Z biegiem czasu kanji ewoluowało, by dopasować się do unikalnych cech języka japońskiego, a wiele znaków zyskało nowe znaczenia i wymowę. W okresie Heian (794-1185) użycie kanji stało się bardziej znormalizowane dzięki stworzeniu obszernego słownika znaków i ustanowieniu zasad ich używania w pisanym języku japońskim. Mniej więcej w tym czasie rozwinęły się również zupełnie nowe sylabariusze: hiragana i katakana.

Hiragana została stworzona przez kobiety z dworu cesarskiego, które potrzebowały znacznie łatwiejszego i szybkiego w przyswojeniu systemu pisma. W ówczesnym czasie, kanji przeznaczone były wyłącznie dla mężczyzn. Katakanę z kolei, opracowali buddyjscy mnisi. Musieli oni zapisywać teksty religijne, często tłumacząc je z języków obcych, w piśmie, który różnił się od kanji

Wiadomym jest jednak, że umiejętność czytania i pisania przez wiele stuleci ograniczono wyłącznie do arystokracji oraz wyższych klas. Dopiero w okresie Meiji (1868-1912) rząd wprowadził reformy systemu edukacji i uprościł wiele znaków kanji, ułatwiając ich naukę i pisanie.

Po co Japończykom kanji?

Podczas zajęć z języka japońskiego, zapewne nieraz pomyśleliście: „dlaczego Japończycy nie mogą po prostu używać hiragany?!”. Znaki kanji jednak wywarły ogromny wpływ na język i kulturę japońską. Nadal kształtują one tamtejsze społeczeństwo oraz sposób w jaki wchodzą w relację z otaczającym ich światem. 

W językoznawstwie istnieją dwie podstawowe formy systemów pisma: systemy fonograficzne i systemy logograficzne. Te, które opierają się na znakach reprezentujących dźwięki (takie jak japońska hiragana, koreański hangul lub alfabet łaciński) są fonograficzne. Systemy logograficzne z kolei, są oparte na obrazach, reprezentując pewną ideę lub koncepcję, a nie tylko komponent fonetyczny. 

Wiele badań lingwistycznych koncentrowało się w dużo większym stopniu na języku fonograficznym. Lingwiści na przestrzeni dziejów często ściśle trzymali się idei, że alfabet powinien być przede wszystkim wydajny i ekonomiczny. Dlatego właśnie wszelkie systemy piktograficzne uznawano za prymitywne, wyrażające jedynie proste przedmioty i działania, zamiast złożonych symboli i abstrakcyjnych pojęć. Niektórzy badacze jednak, tacy jak Beatriz Garza-Cuaron i Hyounjoo Shim, przyjęli inny pogląd na kanji. Podzielili ich funkcje na denotacyjne(znaczenie bezpośrednie) i konotacyjne (implikacja lub znaczenie pośrednie). Oznacza to, że znaki kanji zawierają zarówno znaczenie bezpośrednie, jak i skojarzenia z powiązanymi pojęciami.

Kanji stało się zatem integralną częścią języka japońskiego. Bez znaczącej zmiany natury samego języka, nie da się ich do końca usunąć. Znaki te pozwalają na przedstawienie złożonych i abstrakcyjnych pojęć w zwięzły sposób. Wiele japońskich słów ma więcej niż jedną liczbę znaczeń w zależności od kontekstu. Oznacza to, że kanji jest niezbędne do wyjaśnienia i rozróżnienia tych znaczeń. W ograniczonym stopniu możliwe jest to przy użyciu pisma fonetycznego. Choć możliwe jest pisanie po japońsku przy użyciu wyłącznie hiragany czy katakany, ograniczyłoby to ekspresję i niuanse tego języka, utrudniając przekazywanie złożonych koncepcji i emocji.

Jak radzą sobie z homonimami? 

W języku japońskim mnóstwo jest homonimów. Wyrazy te brzmią identycznie, choć ich zapis w kanji jest zupełnie inny. O tyle, o ile na piśmie jesteśmy w stanie bez problemu zidentyfikować o jakie słowo tak naprawdę chodzi, to jednak problematyczny staje się język mówiony. 

Podczas adaptacji chińskich znaków, na początku zwracano uwagę jedynie na ich fonetykę. Dopiero z biegiem czasu, zaczęto przyglądać się także i semantycznym (znaczeniowym) wartościom znaków. Wraz z tymi przemianami, znaki kanji w języku japońskim posiadają dwa czytania: onyomi (chińskie czytanie) oraz kunyomi(rdzenne-japońskie). Fakt ten, często wykorzystywany jest przez Japończyków, by poradzić sobie z nadmiarem homonimów. Poniżej znajduje się lista przykładowych słówek-par, które będą miały co najmniej dwa czytania, by móc je sprawnie odróżnić i sprecyzować: 

  • 化学 – かがく, kagaku – chemia, czasem wystąpi jako ばけがく – bakegaku, by móc je odróżnić od 科学 – kagaku – nauka,
  • 私立 – しりつ, shiritsu – prywatny, niekiedy spotkamy zapisane jako わたくしりつ, watakushiritsu, aby nie pomyliło się z 市立 – shiritsu – miejski, 
  •  底本 – ていほん, teihon – oryginalny tekst, możemy przeczytać także jako そこほん – sokohon tak, by nie pojawiło się obok 定本 – teihon – wydanie (książki) po korekcie, 
  • 売春 – ばいしゅん, baishun – prostytucja, synonimicznie będzie występowało ze słowem 買春 – baishun, które czasem przeczytamy jako かいしゅん – kaishun
  • 首長 – しゅちょう, shuchō – szef, czasem pojawia się w słowniku jako くびちょう – kubicho, żeby je rozróżnić od 主張 – shuchō – emfaza, akcentowanie, opnia. 
Subscribe
Powiadom o
guest

1 Komentarz
najstarszy
najnowszy oceniany
Inline Feedbacks
View all comments
binance
4 dni temu

Thanks for sharing. I read many of your blog posts, cool, your blog is very good.

Może Ci się spodobać: