Język japoński często poznajemy od strony filmografii czy j-dram. Do ikonicznych aktorów zaliczamy choćby Toshirō Mifune (znany z filmów Kurosawy). Jest też słynna Kinuyo Tanaka (Życie O’Haru) lub Setsuko Hara (obowiązkowa dla każdego wielbiciela Japonii Tokijska opowieść!). Z kolei najbardziej znani współcześni artyści to na przykład Takeru Satō, Aoi Miyazaki albo Tomohisa Yamashita. Jakich Wy aktorów lub aktorki najbardziej cenicie? I czy wiecie, jak ich nazwać po japońsku? Sprawdźcie w dzisiejszym wpisie!
役者 vs 俳優
W języku japońskim istnieją dwa słowa oznaczające aktora lub aktorkę, a są to 役者 – yakusha oraz 俳優 – haiyū. Bardzo często występują one zamiennie, niemal synonimicznie, ale czy czymś się różnią?
Wyraz 役者 – yakusha oznacza osobę (者), która odgrywa rolę (役). Pierwotnie, odnosiło się do człowieka odpowiedzialnego za określone zadanie lub wyznaczonego do specjalnej funkcji w wydarzeniach świątynnych. Później, termin ten rozszerzono, a następnie powszechnie używano w teatrze nō i kyōgen, które istniały od okresu Heian (794-1185). Zostało potem przejęte przez sztuki performatywne kabuki, które zaczęły być popularne od okresu Sengoku (1467-1573) do wczesnego okresu Edo (1603-1868). W rezultacie uważa się, że yakusha jest obecnie mocno ugruntowany dla tych, którzy odgrywają role na scenach nō, kyōgen i kabuki.
Z drugiej strony, istnieje podobne znaczeniowo 俳優 – haiyū .Może się wydawać, że jest to raczej współczesne słowo, ale w rzeczywistości pojawło się ono już w kronice Kojiki i Nihonshoki. Japończycy rzekomo używali go jeszcze przed okresem Nara (710-783)! Innymi słowy, wyraz ten jest starszy niż yakusha i ma zupełnie inną etymologię. Haiyū bowiem dawniej odczytywano jako wazawogi i zawierało w sobie znaczenie postawy, która zaprasza Boga.
Jak jest to powszechne w wielu religiach i kulturach (zwłaszcza starożytnych), konieczne jest zadowolenie Boga, by móc otrzymywać od niego błogosławieństwa. Dlatego też 俳優 pierwotnie oznaczał osobę, która sprawia przyjemność bogom, śpiewając lub tańcząc, aby odpędzić zło lub zapewnić udane zbiory. To, co czyni to słowo jeszcze bogatszym znaczeniowo, to fakt, że łączy ono w sobie znaki hai, co oznacza zabawny, i yu (w starożytnym japońskim 憂) – smutny. A zatem, tylko poprzez wyrażanie radości, gniewu, smutku i szczęścia pozwoli zabawić bogów albo dotrzeć do ludzkich serc.
Obecnie, uważa się, że 俳優 odnosi się do profesjonalistów, którzy odgrywają pewne role za pośrednictwem różnych mediów (radia, telewizji, filmu itp.). Natomiast 役者 — uzurpuje sobie głównie sceny teatru.
